Odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej określa art. 60 - 64 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1769 z późn. zm.).
Do wnoszenia odpłatności za pobyt w DPS obowiązani są:
1. Mieszkaniec DPS – nie więcej niż 70% swojego dochodu.
Nieprawdą jest, że osoba ubiegająca się o przyjęcie musi mieć określony wysoki dochód. Jeżeli dochód ubiegającej się osoby nie jest wystarczający do pokrycia opłaty za pobyt w domu, wówczas badana jest sytuacja finansowa członków jej najbliższej rodziny.
2. Małżonek, zstępni przed wstępnymi.
Jeżeli małżonek nie żyje, do ponoszenia opłat zobowiązane są dzieci.
Ze względu na dobry status materialny dzieci mogą dofinansować dobrowolnie różnicę między 70% (odpłatność mieszkańca) do pełnej odpłatności.
W przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
natomiast osoba gospodarująca w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym, że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Ze względu na niskie dochody w rodzinie można zwolnić z opłat za pobyt w DPS częściowo lub całkowicie jeśli:
3. Gmina.
Do wnoszenia opłaty zobowiązana jest gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w DPS, a opłatami wnoszonymi przez osoby (małżonek, zstępni, wstępni),
należy jednak podkreślić, że osoby: małżonek, wstępni przed zstępnymi i gmina nie mają obowiązku opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2015r., poz. 1058) kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej wynosi 634 zł, a kryterium dochodowe dla osoby w rodzinie wynosi 514 zł.